Σύνταξη και επιμέλεια κειμένου, ο υπεύθυνος εκπαιδευτικός της δράσης,
Ιωάννης Λαζίδης, ΠΕ78
Η εργασία που ανέλαβαν οι μαθητές των τριών τμημάτων της Α΄ Τάξης του 5ου εσπερινού ΕΠΑ.Λ, για το σχολικό έτος 2019-2020 με υπεύθυνο εκπαιδευτικό τον Ιωάννη Λαζίδη, ΠΕ78, στο πλαίσιο του μαθήματος της Ζώνης Δημιουργικών Δραστηριοτήτων και θέμα: «Παραβατικότητα των νέων, Σωφρονισμός και Κοινωνική Επανένταξη», παρουσιάζεται ύστερα από διάστημα δύο και πλέον ετών.
Ο λόγος ήταν η τρίμηνη αναστολή λειτουργίας των σχολικών μονάδων που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2020 και λόγω αυτής, ανεβλήθη επ’ αόριστον η θεσπισμένη από το Υπουργείο, παρουσίασή της εργασίας του μαθήματος ΖΔΔ, κατά το μήνα Μάιο.
Ευτυχώς η ομάδα των μαθητών που αποτελούσαν το «εξωτερικό συνεργείο» της Α΄ τάξης, επέλεξαν να πάρουν συνεντεύξεις, από πρόσωπα που είχαν και πιθανόν όλοι να συνεχίζουν να έχουν, θεσμικό ρόλο στο πρόβλημα της παραβατικότητας των νέων. Κατά συνέπεια, οι μαθητές μου, με πίεσαν και είχαν απόλυτο δίκαιο, να βοηθήσω ώστε, έστω και αργά να παρουσιάσουμε αυτή την εργασία επειδή πίστεψαν ότι οι συνεντεύξεις όλων αυτών των ανθρώπων και η εν γένει εργασία, θα πρέπει να συμβάλουν θετικά με τον τρόπο τους στην άμβλυνση του προβλήματος της παραβατικότητας.
Αυτό προσπαθούμε να πετύχουμε με την παρούσα εργασία αλλά με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο, λόγω των καταστάσεων που μεσολάβησαν και μας ανάγκασαν να αναβάλουμε επ’αόριστον την παρουσίαση, χωρίς η εργασία μας να στερείται νομιμότητος, συνεπώς δεν θα αποκλίνουμε από το σκοπό του μαθήματος που είναι:
«Η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, της συλλογικής προσπάθειας και της βιωματικής δράσης του μαθητή και της μαθήτριας μέσα από δραστηριότητες ειδικά σχεδιασμένες για συγκεκριμένη σχολική μονάδα» που «σκοπεύει………, στη δημιουργία ενός ευχάριστου και δημιουργικού περιβάλλοντος, όπου η μάθηση και η διδασκαλία δεν αντιμετωπίζονται ως παθητική αποδοχή αποσπασματικών γνώσεων».
Και ο διαφορετικός τρόπος παρουσίασης είναι ότι η τελική παρουσίαση γίνεται δυστυχώς μόνο από το διδάσκοντα καθηγητή ενώ επιθυμία όλων ήταν να παρουσιαστεί από τους μαθητές. Αυτό είναι το τίμημα της αργοπορίας. Όμως γνωρίζω ότι τα παιδία, μου δείχνουν αμέριστη συμπαράσταση και εμπιστοσύνη και ότι μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία απεδείχθη ότι συγκλίνουμε όλοι στο ίδιο συμπέρασμα συνεπώς το «πόρισμα», της έρευνά μας, έχει εκδοθεί από κοινού, απλά δημοσιεύεται από τον γράφοντα. Το όλο συμπέρασμα ήταν η συνισταμένη που θα έλεγε κι ο κ. Αγγελιδάκης και οι συνιστώσες πολλές. Ενδεικτικά θα απαριθμήσουμε τις παρακάτω συνιστώσες, οι οποίες αποτελούν τις πηγές μας για την παρούσα εργασία:
- τις ατέρμονες συζητήσεις με τους μαθητές την ώρα του μαθήματος
- τις προσωπικές τους εργασίες που προσκόμισαν στο σχολείο και αφορούσαν διάφορα θέματα που σχετίζονταν με το δικό μας θέμα,
- τις συνεντεύξεις που πήρε ο μαθητής Νικολαΐδης Κωνσταντίνος από χρήστες ουσιών, στο σημείο της πόλης όπου γίνεται ίσως η μεγαλύτερη διακίνηση και χρήση ουσιών στην πόλη μας, συνοδευόμενη μάλιστα από μαγνητοσκόπηση της συνέντευξης η οποία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εργασίας μας
- από την περιήγηση που έκανε στα σημεία της διακίνησης ουσιών στο Δενδροπόταμο, ο γράφων με την καθοδήγηση του μαθητή Κωνσταντίνου Νικολαΐδη και με τη συνοδεία της μαθήτριας Ντάικου Σοφίας
- από τη συνέντευξη στο δικαστικό μέγαρο, που πήραμε από την κ. Νάντια−Ελπίδα Ρωμανίδου, Προϊσταμένη της Υπηρεσίας Επιμελητών του Δικαστηρίου Ανηλίκων Θεσσαλονίκης, από τις μαθήτριες Σοφία Ντάικου, Γεωργαλή Αναστασία και Χριστίνα Τάντη – Ολίνα
- από συνέντευξη που πήραμε με τη βοήθεια των μαθητών Κωνσταντίνου Νικολαΐδη και Σοφίας Ντάικου, από τον π. Αθηναγόρα Λουκατάρη, ιδρυτή του Φάρου του Κόσμου, όταν επισκεφθήκαμε αυτοπροσώπως τις εγκαταστάσεις του Φάρου του Κόσμου, στο Δενδροπόταμο,
- την ομιλία στο 5ο Εσπερινό ΕΠΑΛ, από τη διευθύντρια του 3ου Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας που λειτουργεί στις Φυλακές των Διαβατών κ. Μαίρης Γκρίζου
- τη συνέντευξη που πήραμε από το Δήμαρχο Αμπελοκήπων – Μενεμένης κ. Λάζαρο Κυριζόγλου με τις μαθήτριες Σοφία Ντάικου και Ευγενία Κομπίλη.
- τη συνέντευξη της νηπιαγωγού κ. Ελένης Κοτανίδου, που πήραμε και απομαγνητοφωνήσαμε με την άδεια του ραδιοφωνικού σταθμού «ΛΥΔΙΑ».
Στην ιατρική επιστήμη υπάρχει η προληπτική ιατρική και η θεραπεία. Είναι επίσης αυτονόητο και δεν αμφισβητείται από κανέναν, ότι προτιμάται η πρόληψη και η διατήρηση της υγείας από την ασθένεια και τη θεραπεία. Είναι πολύ ενδιαφέρον να μεταφέρουμε τις δύο μεθόδους στην εργασία μας ξεκινώντας πρώτα από τη θεραπεία και μετά, την πρόληψη.
ΠΟΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΌΤΗΤΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΣΗΜΕΡΑ;
Είναι η όλη προσπάθεια της πολιτείας με τις επιτροπές και τις δημόσιες υπηρεσίες της, η εθελοντική προσπάθεια και η έμπρακτη αγάπη των αρμοδίων φορέων όπως επί παραδείγματι του π. Αθηναγόρα και όλες οι άλλες προσπάθειες με κάθε τρόπο και με οποιαδήποτε μορφή της πολιτείας μέσω των οργάνων. Οι άνθρωποι αυτοί, όπως τους γνωρίσαμε, είτε εθελοντικά είτε θεσμικά, ανακουφίζουν τον πόνο των παιδιών, δίνουν λύσεις και σώζουν ζωές. Είναι χαρακτηριστική η συνέντευξη της γλυκύτατης κ. Νάντιας−Ελπίδας Ρωμανίδου, Προϊσταμένης της Υπηρεσίας Επιμελητών του Δικαστηρίου Ανηλίκων Θεσσαλονίκης, η οποία, πέρα από τον υποδειγματικό επαγγελματισμό που δείχνει σε αυτό τον ευαίσθητο θεσμικό της ρόλο, πολλές φορές αναγκάζεται τόσο πολύ να ξεπεράσει τις δυνάμεις της, για να προλάβει όλες αυτές τις νέες περιπτώσεις παραβατικότητας των νέων που αναφύονται σαν τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας, η οποία μεταφέρει τα προβλήματα των νέων παιδιών στο σπίτι της με αποτέλεσμα να χάνει τον ύπνο της για να βρει λύσεις ιδιαίτερα στις πολύ δύσκολες περιπτώσεις παιδιών με παραβατικότητα, όπως μας ανέφερε.
Κατά συνέπεια για μας η λύση δεν είναι η θεραπεία αφού δεν προλαβαίνουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι οι οποίοι τάχθηκαν θεσμικά να αντιμετωπίσουν όλες τις περιπτώσεις παραβατικότητας των νέων, όχι διότι είναι ανεπαρκείς αφού όπως προαναφέραμε δίνουν τον εαυτό τους, οι άνθρωποι για να θεραπεύσουν το πρόβλημα αλλά διότι το πρόβλημα όμως της παραβατικότητας δεν μπορεί να λυθεί με νόμους θεραπευτικούς αλλά προληπτικούς, διότι είναι ανθρωπίνως αδύνατον να προλάβουν οι άνθρωποι, να θεραπεύσουν την παραβατικότητα των νέων η οποία έχει πάρει τα τελευταία χρόνια τεράστιες διαστάσεις.
Συνεπώς πρέπει να καταφύγουμε μοιραία στην «προληπτική ιατρική» και όχι στην θεραπευτική.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Από όλες τις «συνιστώσες», σχηματίσαμε το συμπέρασμα ότι η «συνισταμένη» δηλ. η κύρια αιτία της παραβατικότητας των νέων είναι η παραμέληση του παιδιού από τους γονείς. Η αρνητική επίδραση που ασκεί στο παιδί, η παραμέληση των γονέων έχοντας την αφετηρία της στα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής του παιδιού. Με δεδομένο στη σύγχρονη επιστήμη της παιδοψυχολογίας, ότι από τη νηπιακή ηλικία και μέχρι την ηλικία των πέντε ετών, το παιδί έχει σχεδόν σχηματίσει το χαρακτήρα του, θα έπρεπε μέσα σε αυτό το σύντομο αλλά πολύ ευαίσθητο χρονικό διάστημα όλοι οι γονείς να ασχοληθούμε όσο πρέπει με το παιδί μας και όχι όσο θέλουμε. Συνεπώς η παραμέληση του παιδιού από τους γονείς στα πρώτα αυτά πέντε ή έστω έξι χρόνια της ζωής είναι μοιραία, σημαδεύει και ακολουθεί το παιδί σε όλο το υπόλοιπο της ζωής τους. Τα «είδη» παραμέλησης του παιδιού από τους γονείς ενδεικτικά είναι τα εξής:
- Δεν ασχολούμαστε όσο πρέπει με αυτό, δεν το «ακούμε», δεν το «αφουγκραζόμαστε», δεν το «κοιτάμε» στα μάτια, την ώρα που μας μιλάει και ακόμα και αν το κοιτάμε στα μάτια, ο νους μας τρέχει αλλού· αλλά το παιδί μας με τις ευαίσθητες κεραίες του, το αντιλαμβάνεται…
- Δεν αφιερώνουμε τον απαραίτητο χρόνο να παίξουμε με το παιδί μας, διότι η δουλειά, μας καταναλώνει τον περισσότερο χρόνο, παρόλο που το παιδί μας αρκείται με τα λίγα και ζητάει έστω και λίγο την προσοχή μας· αλλά εμείς πέφτουμε στην παγίδα να δώσουμε στο παιδί όχι αυτά που έχει αυτό ανάγκη, δηλ. την προσοχή μας, αλλά κυρίως τα υλικά αγαθά και χάνουμε τον πολύτιμο χρόνο του παιδιού στο να μαζεύουμε για να ικανοποιούμε τις ανάγκες που εμείς δημιουργούμε γι’αυτό και όχι τις πραγματικές του ανάγκες που είναι να του δώσουμε την ελάχιστη προσοχή.
- Το κινητό, το τάμπλετ, το ίντερνετ, οι παρέες επίσης, καταλαμβάνουν επίσης ένα μεγάλο μερίδιο του καθημερινού μας χρόνου, αντί για το παιδί μας.
- Προσπαθούμε με διαταγές να διδάξουμε το παιδί αλλά αυτό μαθαίνει μόνον από το παράδειγμά μας, το οποίο δυστυχώς τις περισσότερες φορές είναι το κακό παράδειγμα.
Το παιδί μας όμως, έχει τόσο ευαίσθητες κεραίες ώστε λαμβάνει σε ανύποπτο χρόνο, όλα αυτά τα αρνητικά μηνύματα. Και το παιδί όσο μεγαλώνει και χάνει την παιδική του αθωότητα, αρχίζει με τον δικό του τρόπο, να εκδικείται εμάς τους γονείς με την στροφή του στην κάθε είδους παραβατικότητα, ώστε με μέσο την τελευταία…. να το προσέξουμε επιτέλους (αυτός είναι ο λόγος που η παραβατικότητα πλήττει και τις θεωρητικά καλές οικογένειες). Έτσι το παιδί θα μπλέξει είτε με τα ναρκωτικά είτε με τις κακές παρέες και χαίρεται, παρόλο που θα το συλλάβει η αστυνομία και θα το οδηγήσει στον εισαγγελέα υπηρεσίας. Χαίρεται το παιδί όχι διότι έχει το ακαταλόγιστο, αλλά διότι πλέον οι γονείς «ασχολούνται» μαζί του και αυτό παίρνει με αυτόν τον σκληρό τρόπο την εκδίκησή του, αφού έχει χάσει πλέον την παιδική του αθωότητα και σκέφτεται πλέον, δυστυχώς όπως εμείς οι γονείς που φροντίσαμε, άθελά μας φυσικά, να κάνουμε το παιδί μας όπως εμάς, δηλ. εκδικητικό.
Πώς όμως θα πρέπει να προλάβουμε την παραμέληση;
Η πολιτεία θα έπρεπε να είναι παρούσα στην πρόληψη της παραβατικότητας και όχι στην καταστολή της, με νόμους που θα προλαμβάνουν το κακό της παραμέλησης, που θα το αποτρέπουν και ακόμα καλύτερα που θα προετοιμάζουν τους υποψήφιους γονείς με την καλλιέργειά τους και τη σωστή προετοιμασία τους, για το μεγάλο γεγονός της μητρότητας και της πατρότητας, από φορείς που αναμφισβήτητα (ιδίως αυτοί οι φορείς που ανιδιοτελώς προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην καλλιέργεια των υποψήφιων γονέων) θέλουν το καλό του παιδιού και της οικογένειας.
Για να βρούμε και να ανακαλύψουμε το δεύτερο και βασικότερο όπλο κατά της παραμέλησης του παιδιού μας και όλων των συναφών αιτίων που οδηγούν στην παραβατικότητα χρειαστήκαμε τη βοήθεια μιας ειδικής, την οποία ομολογουμένως ανακαλύψαμε ακούγοντας τυχαία τη συνέντευξη που έδωσε σε ραδιοφωνικό σταθμό και όχι σε μας προσωπικά, της νηπιαγωγού κας Ελένης Κοτανίδου, η οποία ομολογουμένως μας άφησε άναυδους με τα συμπεράσματά της και την εμπειρία της ως νηπιαγωγού. Τι μας είπε η κ. Κοτανίδου με λίγα λόγια:
ΝΑ προσπαθήσουμε να μιμηθούμε εμείς τα παιδιά μας αντί να προσπαθούμε να τα κάνουμε αυτά να μιμηθούν εμάς.
ΝΑ ακολουθήσουμε εμείς το δικό τους παράδειγμα, τη δική τους συμπεριφορά, αντί να γινόμαστε εμείς το δικό τους κακό παράδειγμα.
ΝΑ γίνουμε σαν τα παιδιά.
Γιατί όμως να μιμηθούμε εμείς τα παιδιά μας αντί να προσπαθούμε να τα κάνουμε σαν και μας; Διότι, όπως λέει η νηπιαγωγός κ. Κοτανίδου «στη μικρή ηλικία, αυτά κρατούνται ……. καθαρά, αγνά. Τα παιδιά δεν έχουν ακόμη την κακία τη δικιά μας, δεν έχουνε τα πάθη. Μέσα οι ψυχούλες τους είναι καθαρές, είναι αθώες, είναι αγνές. Δεν τα έχει πειράξει ακόμη το κακό και η αμαρτία του κόσμου. Και αν καθίσει κανείς να συζητήσει με ένα μικρό παιδί, θα ωφεληθεί πάρα πολύ ο ίδιος… ». Αξίζει τον κόπο να διαβάσουμε αυτή τη συνέντευξη.
Και από πού αντλεί η παραπάνω τα συμπεράσματά της; Από απορρέει η σιγουριά της ότι πρέπει να μιμηθούμε τα παιδιά αν θέλουμε να σώσουμε τον εαυτό μας και κατά συνέπεια όλον τον κόσμο; Μα φυσικά από τα λόγια Αυτού που δημιούργησε τον άνθρωπο, και άρα γνωρίζει καλύτερα από όλους μας τον άνθρωπο, του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο οποίος για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία, επιστήμη και φιλολογία μας είπε πως αν δεν γίνουμε σαν τα παιδιά δεν πρόκειται να κληρονομήσουμε τη Βασιλεία των Ουρανών. Δεν έφερε ο Χριστός τα παιδιά στην ίδια μοίρα με μας αλλά προχώρησε ακόμα περισσότερο από αυτό και μας ζήτησε να τα έχουμε σαν παράδειγμα και να προσπαθούμε να τα μοιάσουμε.
Μόνο αν δώσουμε στο παιδί μας την αξία και τη σημασία που πραγματικά του αρμόζουν, τότε μόνον θα σώσουμε τον εαυτό μας και κατά συνέπεια τον κόσμο όλο.
Νομίζουμε ότι αξίζει τον κόπο να προσπαθήσουμε.
Ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ:
- Στο Δήμαρχο Αμπελοκήπων – Μενεμένης κ. Λάζαρο Κυριζόγλου.
- Στην κ. Νάντια−Ελπίδα Ρωμανίδου, Προϊσταμένη της Υπηρεσίας Επιμελητών του Δικαστηρίου Ανηλίκων Θεσσαλονίκης,
- Στον πατέρα Αθηναγόρα Λουκατάρη
- Στον μαθητή Νικολαΐδη Κωνσταντίνο που μας απόδειξε ότι δεν υπάρχει ακατόρθωτο αν έχεις αγάπη για να καταφέρεις κάτι στη ζωή σου ανεξάρτητα από τις δυσκολίες που θα συναντήσεις και τον οποίο χαιρόμαστε για το λόγο ότι αφαίρεσε τελείως από το λεξιλόγιό του το ρήμα «απελπίζομαι»…
- στη μαθήτρια Σοφία Ντάικου για την αισιοδοξία και την τόλμη της στην επίτευξη του στόχου μας
- στις μαθήτριες Ευγενία Κομπίλη, Γεωργαλή Αναστασία και στην Τάντη – Ολίνα Χριστίνα που μας στήριξαν στο δύσκολο έργο των συνεντεύξεων με τις ευρηματικές ερωτήσεις τους με τις οποίες βοήθησαν ώστε οι συνεντευξιαζόμενοι με τις ανάλογες απαντήσεις τους να καλύψουν το θέμα μας κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, δίνοντάς όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και γνώσεις που χρειαζόμασταν
- στους μαθητές Καμανά Δημήτρη, Τσάνταλη Παναγιώτη, Γεωργέλου Στέλλα και Αλφέροβα Ειρήνη, που με την όλη στάση τους κατά την ώρα του μαθήματος, τις ερωτήσεις και τις παρατηρήσεις τους, μας βοήθησαν στην τελική ιδέα της παρουσίασης της εργασίας μας
- Ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ επίσης σε όλους τους μαθητές που συμμετείχαν ενεργά στην όλη προσπάθεια κατά την ώρα του μαθήματος.
- Στη Διεύθυνση του σχολείου, η οποία ήταν πάντα παρούσα για να καλύψει τις ανάγκες μας προκειμένου να φέρουμε σε πέρας αυτό το έργο και να παρουσιάσουμε την εργασίας μας.
- Τέλος ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ στο γιό μου Νικόλα, για την απομαγνητοφώνηση των συνεντεύξεων και της ομιλίας της νηπιαγωγού σε χρόνο ρεκόρ χωρίς την οποία απομαγνητοφώνηση, δεν θα μπορέσαμε να συντάξουμε την εργασία μας.
Ο υπεύθυνος εκπαιδευτικός
Ιωάννης Λαζίδης
(Η δημοσίευση των συνεντεύξεων έγινε με τη συναίνεση των συνεντευξιαζόμενων)